آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که به تدریج مفاصل بدن را تحت تأثیر قرار داده و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش دهد. این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود، اما در هر سنی می‌تواند بروز یابد. در ادامه با مفهوم آرتروز، علل، پیامدها، درمان‌ها، گروه‌های پرخطر و راهکارهای پیشگیری و مکمل‌های مفید برای کاهش علائم آشنا می‌شویم.
آرتروز چیست؟
آرتروز یا “استئوآرتریت” یک بیماری مزمن و تحلیل‌برنده مفاصل است که در آن غضروف بین مفاصل به‌تدریج از بین می‌رود. غضروف بافتی لغزنده است که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و باعث حرکت روان مفصل می‌شود. با ساییده شدن یا از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها بر روی هم کشیده می‌شوند و درد، التهاب و محدودیت حرکت ایجاد می‌شود.
علل بروز آرتروز
علل مختلفی در بروز آرتروز نقش دارند. برخی از مهم‌ترین عوامل بروز آرتروز شامل موارد زیر است:
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، غضروف مفاصل به‌تدریج فرسوده می‌شود.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی آرتروز می‌تواند ریسک ابتلا را افزایش دهد.
- اضافه وزن: وزن زیاد فشار بیشتری بر مفاصل، به‌ویژه زانو، وارد می‌کند.
- آسیب‌های مفصلی: شکستگی‌ها یا آسیب‌های قبلی مفصل می‌تواند زمینه‌ساز آرتروز باشد.
- کار یا فعالیت بدنی تکراری: مشاغلی که با فشار مداوم بر مفاصل همراه‌اند، مانند کارهای دستی یا بلند کردن بار سنگین.
- التهابات مزمن: برخی بیماری‌های التهابی مثل آرتریت روماتوئید می‌توانند زمینه‌ساز تخریب غضروف شوند.
- اختلالات مادرزادی مفصل: بدشکلی‌های استخوان یا مفصل از زمان تولد نیز می‌تواند باعث آرتروز زودرس شود.
پیامدهای ناشی از آرتروز
آرتروز می‌تواند پیامدهای زیادی برای زندگی فرد داشته باشد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- درد مزمن مفصل که ممکن است با حرکت یا حتی در حالت استراحت هم وجود داشته باشد.
- سفتی مفصل، به‌خصوص در صبح‌ها یا پس از بی‌تحرکی طولانی.
- محدودیت حرکتی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره مانند پیاده‌روی، نشستن یا بالا رفتن از پله‌ها.
- التهاب و ورم اطراف مفصل.
- تغییر شکل مفصل در مراحل پیشرفته بیماری.
- کاهش کیفیت زندگی به دلیل درد و ناتوانی.
- عوارض روانی آرتروز مانند افسردگی و اضطراب ناشی از محدودیت‌های فیزیکی.
درمان‌های آرتروز
درمان آرتروز به نوع، شدت و محل درگیری مفصل بستگی دارد. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
درمان‌های غیر دارویی و درمان خانگی آرتروز
- فیزیوتراپی مفاصل برای تقویت عضلات اطراف مفصل و افزایش انعطاف‌پذیری.
- کاهش وزن برای کاهش فشار بر مفاصل.
- تمرینات ورزشی سبک مانند پیاده‌روی، شنا یا یوگا برای حفظ عملکرد مفصل.
- درمان خانگی آرتروز مانند استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، زانوبند یا کفش‌های طبی.
درمان دارویی
- مسکن‌ها مانند استامینوفن برای کنترل درد.
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن.
- داروهای تزریقی مثل کورتون یا اسید هیالورونیک داخل مفصل.
- پمادهای موضعی برای تسکین موضعی درد.
درمان‌های پیشرفته
- اوزون‌تراپی یا تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP).
- جراحی: در موارد شدید، تعویض مفصل (مثل تعویض مفصل زانو یا لگن) انجام می‌شود.
سن شیوع آرتروز
سن شیوع ارتروز معمولاً در افراد بالای ۴۵ سال شایع‌تر است، اما می‌تواند در سنین پایین‌تر هم بروز کند، به‌خصوص اگر فرد دچار عوامل خطر ذکر شده باشد. آرتروز زانو، ستون فقرات و دست‌ها در سالمندان بسیار رایج است و یکی از دلایل اصلی ناتوانی در سنین بالا به‌شمار می‌رود.
آرتروز در مردان بیشتر دیده می‌شود یا در زنان؟
ارتروز در زنان شایع‌تر از مردان است، به‌ویژه پس از سن یائسگی. تغییرات هورمونی به‌ویژه کاهش سطح استروژن یکی از دلایل این موضوع است. آرتروز زانو و مفاصل دست به‌طور خاص در زنان رایج‌تر است. در مردان، آرتروز بیشتر مفاصل بزرگ مانند لگن یا ستون فقرات را درگیر می‌کند.
چگونه از ابتلا به آرتروز پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از آرتروز نیازمند رعایت برخی اصول در سبک زندگی است:
- وزن خود را در محدوده نرمال نگه دارید.
- ورزش منظم انجام دهید: فعالیت بدنی منظم باعث تقویت عضلات و حفظ انعطاف مفاصل می‌شود.
- از حرکات تکراری و سنگین پرهیز کنید.
- صدمات مفصلی را جدی بگیرید و به موقع درمان کنید.
- از کفش مناسب استفاده کنید تا فشار کمتری به مفاصل پایین تنه وارد شود.
- تغذیه سالم داشته باشید: مصرف غذاهای ضد التهاب و آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مهمی دارند.
مکمل‌های مفید برای پیشگیری یا کاهش علائم آرتروز
مصرف برخی مکمل‌های مفید برای آرتروز می‌تواند در کاهش درد و التهاب مفاصل و پیشگیری و جلوگیری از تخریب بیشتر غضروف‌ها مفید باشد. البته مشاوره با پزشک قبل از مصرف آن‌ها ضروری است:
گلوکزامین و کندرویتین
این دو ترکیب به طور طبیعی در غضروف مفاصل وجود دارند. مکمل‌های آن‌ها ممکن است در برخی افراد باعث کاهش درد و کند شدن روند تخریب غضروف شود.
امگا-۳ (اسیدهای چرب ضروری)
در ماهی‌های چرب، بذر کتان و گردو یافت می‌شود. خواص ضد التهابی دارد و ممکن است به کاهش درد مفاصل کمک کند.
زردچوبه (کورکومین)
ماده فعال موجود در زردچوبه خاصیت ضد التهابی قوی دارد و ممکن است به کاهش علائم ارتروز کمک کند.
ویتامین D
کمبود ویتامین D با مشکلات استخوانی و مفصلی مرتبط است. مصرف آن در صورت کمبود توصیه می‌شود. خرید و مصرف کپسول نرم ژلاتینی ویتامین D3 ۱۰۰۰ واحد از داروخانه فارم آنلاین به جلوگیری از کمبود ویتامین دی در بدن کمک شایانی می‌کند.
کلاژن هیدرولیز شده
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف کلاژن ممکن است در بهبود سلامت مفاصل و کاهش سفتی آن‌ها مؤثر باشد.
متیل‌سولفونیل‌متان
یک ترکیب طبیعی با خواص ضد التهابی است که در برخی مکمل‌های ترکیبی یافت می‌شود.
نتیجه‌گیری:
آرتروز یک بیماری شایع ولی قابل مدیریت است. شناخت علائم اولیه، اصلاح سبک زندگی، استفاده از درمان‌های مناسب و توجه به پیشگیری می‌تواند نقش مهمی در کنترل این بیماری و بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. توجه به تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و مشاوره با پزشک در صورت بروز علائم، از گام‌های اساسی در برخورد با این بیماری است.
منابع:
تهیه شده توسط: تیم تولید محتوای فارم آنلاین